Digitale werken is de normaalste zaak in het kerkelijk leven. Katholieke parochies, evangelische en protestantse gemeenten gebruiken e-mail, websites, apps en sociale media om met de eigen gemeenschap of de directe buitenwereld in contact te blijven. De nieuwste stap in die ontwikkeling is het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI). Meest prominent zijn programma’s zoals ChatGPT, Microsoft Copilot of Google Gemini.
Deze ‘digitale assistenten’ kunnen teksten schrijven, ideeën aandragen of informatie supersnel samenvatten. Of ze vervangen het gebruik van zoekmachines. Handig en vaak verrassend nuttig. Maar net als bij voorgaande technologieën vraagt het gebruik van AI om zorgvuldigheid en aandacht voor privacy en fouten.
Wat is AI eigenlijk?
AI (artificial intelligence, kunstmatige intelligentie) is software die zelf nieuwe teksten, foto’s, video’s of suggesties kan maken op basis van een opdracht (‘prompt’) die jij geeft. Het wordt vormgegeven alsof je een gesprek voert met de software, maar in werkelijkheid bouwt AI voort op miljarden voorbeelden uit bestaande teksten. Woord voor woord wordt opgehaald om zo zinnen te vormen en de gebruiker antwoord te geven.
Dat maakt deze vorm ven AI – chatbots dus – een handige hulp bij allerlei praktische taken in de kerk zolang duidelijk blijft dat de mens verantwoordelijk blijft voor wat er geschreven, gedeeld of gepubliceerd wordt.
Wat kan AI betekenen voor kerken?
In parochies en gemeenten zijn er veel momenten waarop AI tijd kan besparen of inspiratie kan bieden. Denk bijvoorbeeld aan:
- het herschrijven van een tekst voor de wekelijkse nieuwsbrief
- een tekst laten voor de website of voor het kerkblad
- een voorstel maken voor een agenda, vergaderschema of rooster
- het bedenken van werkvormen voor catechese of gespreksgroepen
- het schrijven van een korte toelichting bij een feestdag of Bijbeltekst
- het schrijven van een preek
- het formuleren van een bedankje voor vrijwilligers of een wervende tekst voor een actie.
- mails beantwoorden
AI kan helpen om sneller een eerste versie te maken. Dde toon, de geloofstaal en de personal touch voeg je zelf toe.
Privacy en verantwoordelijkheid
De meeste AI-programma’s draaien op servers buiten Nederland of de Europese Unie. Alles wat je invoert, wordt daar opgeslagen. De Autoriteit Persoonsgegevens waarschuwt dat dit risico’s kan geven voor privacy en gegevensbescherming.
Gebruik AI daarom met gezond verstand, en deel nooit informatie die vertrouwelijk is of herleidbaar naar personen, of dat nu mensen in het ambt, vrijwilligers of kerkleden zijn.
Wat wél kan met AI in de kerk:
- Teksten herschrijven of samenvatten die voor iedereen bestemd zijn (bijv. nieuwsberichten of uitleg bij een feestdag).
- Ideeën opvragen voor werkvormen, liturgie, gebed of catechese.
- AI gebruiken om tijd te besparen of inspiratie op te doen, niet om de menselijke inbreng te vervangen.
- Inhoud altijd zelf nalezen en aanpassen aan de toon en waarden van de eigen geloofsgemeenschap.
- Herinneringen instellen, mails beantwoorden.
- Workflows beheren en verbeteren.
Wat je beter niet doet met AI in de kerk:
- Geen namen of persoonsgegevens invoeren, ook niet van vrijwilligers of parochianen.
- Geen ledenadministratiegegevens (zoals uit DocBase, Exact of Scipio) delen.
- Geen vertrouwelijke documenten of notulen laten “controleren” door AI.
- Geen bank- of contactgegevens invoeren.
- Geen teksten plaatsen die niet openbaar bedoeld zijn.
De vuistregel: gebruik AI alsof je in de hal van de kerk iets ophangt. Wat je daar niet op een prikbord zou zetten, typ je ook niet in bij een AI-assistent.
Wil je meer weten over de kansen en gevaren van AI in de kerk. Neem gerust contact op voor advies, het geven van een lezing of een artikel voor je kerkblad.
