De sleutel? Goede vragen stellen én luisteren met aandacht. In de katholieke traditie wordt dat laatste ook wel synodaal luisteren genoemd: luisteren zonder haast, zonder oordeel, en met oog voor wat de Geest wil zeggen.
Waarom een goed gesprek bijzonder is
Een goed gesprek gaat niet over winnen of overtuigen, maar over begrijpen. Het ontstaat wanneer er ruimte is voor nieuwsgierigheid, voor stiltes en voor het delen van persoonlijke ervaringen.
Drie ingrediënten zijn onmisbaar:
- Openheid – bereid zijn iets van jezelf én van de ander te ontvangen.
- Interesse – niet luisteren om te reageren, maar om te verstaan.
- Veiligheid – de zekerheid dat wat gedeeld wordt, met respect wordt ontvangen.
Wie deze houding oefent, merkt dat gesprekken niet alleen dieper worden, maar ook meer verbinding scheppen.
De kunst van goede vragen stellen
Een gesprek valt of staat bij de vragen die je stelt. Goede vragen openen nieuwe wegen. Ze zijn open, uitnodigend en gericht op de ander.
Voorbeelden van vragen die het gesprek verdiepen:
- Wat raakt jou in deze situatie of in dit gesprek?
- Welke ervaring neem jij mee?
- Wat hoop je dat er gebeurt?
- Waar heb je mee geworsteld, en wat heb je geleerd?
- Wat heb ik gemist?
Daartegenover staan de slechte vragen: gesloten, sturend of bedoeld om jezelf gelijk te geven. Een voorbeeld: “Vind jij ook niet dat dit verkeerd is?” Zulke vragen sluiten eerder af dan dat ze verbinden.
- Vind jij ook niet dat dit fout is?
- Waarom snap je dat nog steeds niet?
- Ben je het met me eens, ja of nee?
- Je hebt dat vast verkeerd gedaan, toch?
- Denk je niet dat mijn oplossing de beste is?
Synodaal luisteren: samen onderweg
Het begrip synodaal luisteren komt uit de rooms-katholieke traditie. Synode betekent letterlijk: samen op weg. Het gaat om een manier van luisteren die ruimte maakt voor de stem van de Geest in wat mensen zeggen.
Synodaal luisteren betekent:
- zonder oordeel luisteren
- stiltes niet opvullen, maar laten spreken
- aandacht geven aan wat misschien niet populair is, maar wel belangrijk
- samen zoeken naar wat wijs en goed is
Het vraagt vertraging. Je hoeft niet direct te antwoorden. Soms gaat het juist om wat niet gezegd wordt en om het geduld dat nodig is om dat te horen.
Daarmee lijkt het op het socratische gesprek
-
Luisteren en vragen stellen: beide benaderingen leggen de nadruk op het stellen van open vragen en het zorgvuldig luisteren naar elkaar.
-
Vertraging: zowel bij synodaal luisteren als in het socratische gesprek gaat het om vertraging – niet te snel reageren, maar de tijd nemen om dieper te gaan.
-
Ruimte voor verschillende perspectieven: in beide methodes is er aandacht voor ieders stem, en niet alleen voor de dominante mening.
Wat levert het op?
Een goed gesprek maakt verschil. Het bouwt vertrouwen, verdiept relaties en opent perspectieven die je alleen nooit had gezien. In een tijd waarin meningen vaak botsen, kan zo’n gesprek een tegenstem zijn: een oefening in luisteren, verstaan en samen verder gaan.
Een goed gesprek voeren vraagt moed: de moed om je eigen gelijk even los te laten, ruimte te maken voor de ander en vragen te stellen die verder gaan dan een kort antwoord. Als we leren vragen te stellen met aandacht en synodaal te luisteren, worden gesprekken rijker, waardevoller en meer verbindend.
