In de 21ste eeuw zijn er nieuwe vaardigheden nodig om succesvol te zijn in een snel veranderende wereld. Het model van het Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling (SLO) en Kennisnet benadrukt bijvoorbeeld dat leerlingen niet alleen vakkennis nodig hebben, maar ook 21st century skills ontwikkelen, zoals zelfregulering, communicatie, ICT-vaardigheden en kritisch denken. Ik ga in dit artikel in op enkele van deze skills.
Daarom is zelfregulering is essentieel voor succes. Het houdt in dat je zelf je leerproces kunt plannen, evalueren en aanpassen. In een tijd waarin veel informatie online beschikbaar is, moeten scholieren en young professionals in staat zijn om hun eigen leren te sturen. Dit betekent dat ze doelen moeten stellen, zichzelf moeten motiveren en effectief met hun tijd moeten omgaan. Zelfregulering helpt leerlingen om flexibel en zelfstandig te werken, zowel in school als later in hun carrière.
Culturele Vaardigheden
In een sterk gedigitaliseerde samenleving is het belangrijk om culturele vaardigheden te ontwikkelen. Dit houdt in dat je begrijpt hoe je effectief samenwerkt met mensen uit verschillende culturen, achtergronden, klassen en kennis. Communiceren met respect en begrip voor diversiteit is essentieel voor persoonlijke en professionele groei. In het onderwijs kunnen leerlingen door samenwerkingsprojecten en het leren van verschillende talen beter voorbereid worden op een multiculturele wereld.
Communicatieve vaardigheden
Dit gaat veel verder dan alleen goed kunnen spreken of schrijven; het betekent ook dat je effectief kunt communiceren via digitale platforms en het DNA snappen van social media. Actief luisteren, samenwerken in groepen en het presenteren van ideeën zijn essentiële onderdelen van communicatie. In het onderwijs moeten leerlingen leren hoe ze verschillende media en technologieën kunnen inzetten om hun boodschap duidelijk en effectief over te brengen.
Kunstmatige intelligentie
Technologie, en vooral kunstmatige intelligentie (AI), speelt een steeds grotere rol in ons dagelijks leven. Leerlingen moeten leren hoe ze deze technologieën kunnen gebruiken om problemen op te lossen en innovatief te denken. AI biedt enorme kansen in het onderwijs, bijvoorbeeld door slimme leerplatforms die zich aanpassen aan de behoeften van de leerling. Leerlingen ontwikkelen niet alleen technische vaardigheden, maar ook een kritische houding ten opzichte van de impact van technologie op de samenleving.
Informatievaardigheden
In de digitale wereld van vandaag is het van groot belang dat leerlingen informatievaardigheden ontwikkelen. Dit betekent dat ze moeten leren hoe ze betrouwbare informatie kunnen vinden, evalueren en gebruiken. Ze moeten kritisch kunnen denken over de bronnen die ze raadplegen, vooral met de enorme hoeveelheid informatie die beschikbaar is op internet. Door middel van opdrachten die het zoeken en beoordelen van informatie stimuleren, worden leerlingen voorbereid om weloverwogen keuzes te maken in een informatie-overload.
Mediawijsheid
De Raad voor Cultuur definieert mediawijsheid als ‘het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld’. Volgens de Raad van Cultuur draait het overigens om alle Nederlanders.
Mediawijsheid is een dus een belangrijke vaardigheid die nog best wordt onderschat (anders was er niet zoveel nepnieuws, wellicht). Het is belangrijk om te leren verantwoord om te gaan met media en sociale netwerken. Dit houdt in dat je begrijpt hoe media invloed uitoefenen, hoe ze online veilig blijven en hoe ze zich bewust zijn van de ethische vraagstukken rondom privacy en identiteit, maar ook hoe mensen media bespelen, tv-programma’s worden geproduceerd en welke invloed media heeft op je eigen welzijn. Mediawijsheid is cruciaal, vooral in een tijd waarin online communicatie steeds belangrijker wordt. Ik denk dan ook aan de invloed van technologie op je hersenen, je sociale contacten (denk aan eenzaamheid onder jongeren) en de aloude ‘we are amusing ourselves to death’ – de alom tegenwoordigheid van mediakanalen.
Dit zijn enkele aspecten waarom ik denk dat 21st century skills echt onmisbaar voor het succes van scholieren. Ze zijn de professionals van de toekomst. Door vaardigheden zoals zelfregulering, communicatie, ICT, informatievaardigheden, mediawijsheid en creatief denken te ontwikkelen, worden ze beter voorbereid op een dynamische en technologisch gedreven samenleving. Het model van SLO en Kennisnet biedt hierbij een waardevolle basis voor onderwijsinnovatie.
